درس اول مباحث پایه
نسبت پی بر ای :
P/E یا نسبت قیمت به سود یكى از افزارهاى قدیمى و عموماً پر استفاده به منظور ارزش گذارى سهام است. هر چند محاسبه P/E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملاً دشوار مى نماید. در شرایط معینى این نسبت بسیار گویا و در زمان هاى دیگر كاملاً بى معنا جلوه مى كند. از این رو، غالباً سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به كار مى گیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن مى دهند.
محاسبه P/E گاهى روش سومى هم دارد كه مبتنى بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقیمانده سال است. تفاوت عمده اى بین این سه نوع وجود ندارد اما باید بدانید كه از محاسبات داده هاى تاریخى واقعى در مقایسه با برآوردهاى تحلیلگران مالى استفاده كنید. مشكل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شركت هایى است كه سود آور نیستند و از این رو EPS منفى دارند. در خصوص چگونگى رفتار با این پدیده دیدگاه هاى متفاوتى وجود دارد. برخى قائل به وجود P/E منفى هستند، گروهى در این حالت P/E را صفر مى دانند و بسیارى دیگر هم معتقدند كه دیگر P/E محلى از اعراب ندارد.
به لحاظ تاریخى در بورس اوراق بهادار تهران عموماً میانگینP/E در دامنه ۲/۳ تا ۲/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در این دامنه عمدتاً بستگى به شرایط اقتصادى هر زمان دارد. در حال حاضر میانگین P/E كل شركت هاى پذیرفته شده در بورس تهران حدود ۲/۸ است. همچنینP/E بین شركت ها و صنایع مى تواند كاملاً متفاوت باشد.
• كاربرد P/E
به لحاظ نظرى، P/E یك سهم به ما مى گوید كه سرمایه گذاران چند ریال حاضرند به ازاى هر ریال سود یك شركت پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز مى گویند. به عبارت دیگر اگر P/E یك سهم ۲۰ باشد بدین معنى است كه سرمایه گذاران حاضرند ۲۰ ریال براى هر ریال از سود این سهم (كه شركت تولید مى كند) بپردازند.
الف- رشد سود
آنچه در بحث بالا به آن پرداختیم رشد شركت ها است. قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه گذاران از ارزش و رشد آینده شركت است. اما توجه كنید كه اندازه سود (EPS ) معمولاً مبتنى بر سود هاى (EPSهاى) گذشته است. اگر شركتى انتظار رشد دارد بنابراین انتظار داریم كه سودش نیز رشد كند. در نتیجه تفسیرى بهتر از P/E آن است كه خوشبینى بازار از آینده رشد یك شركت را باز تاب مى دهد.
اگر P/E شركتى بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنى است كه بازار در ماه ها یا سال هاى آینده انتظارات بزرگى از سهم این شركت دارد. شركتى با P/E بالا باید سود هاى فزاینده ایجاد كند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد كرد. مثالى از شركت ایران خودرو گویاى این بحث است.
ب- ارزانى یا گرانى
P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهترى براى ارزش گذارى سهم است. مثلاً به شرط پایدارى سایر متغیرها، سهمى با قیمت ۲۰۰ ریال و P/E برابر ۱۰ بسیار گران تر از سهمى با قیمت ۲۰۰۰۰ و P/E برابر ۱۰ است. توجه كنید كه محدودیت هایى در این مثال وجود دارد. شما نمى توانید P/E هاى دو شركت كاملاً متفاوت را براى ارزش گذارى بهتر آنها مقایسه كنید. به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلى بسیار دشوار است: ۱) نرخ رشد شركت و ۲) صنعت.
۱- نرخ رشد شركت
آیااندازه رشد گذشته شركت ها مى تواند معرف نرخ هاى انتظارى از رشد آینده باشد؟ هر چند پاسخ این پرسش نمى تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه گذاران براى پیش بینى سود (EPS ) و محاسبه P/E از نرخ هاى رشد گذشته استفاده مى كنند.
۲- صنعت
مقایسه شركت ها تنها در صورتى فایده مند است كه به یك صنعت تعلق داشته باشند، مثلاً شركت هاى صنعتى كه عمدتاً داراى ضرایب P/E پایین هستند. چون به رغم ثبات صنعت رشد پایینى دارند. از طرف دیگر شركت هاى صنعتى به دلیل انتظار رشد از P/E هاى بالایى برخوردارند.
• دام هاى كاربرد P/E
تا بدین جا آموختیم كه در شرایط معینى P/E مى تواند ما را در تعیین بالا یا پایین بودن ارزش یك شركت كمك كند. همچنین پى بردیم كه P/E تنها در شرایط معینى معتبر است. اما علاوه براین دام هاى دیگرى نیز در تحلیل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره برخى از آنها بحث مى شود.
• حسابدارى
سود یك اندازه حسابدارى است كه در محاسبه اش از اقلام غیرنقدى نیز استفاده مى شود. معیارهاى اندازه گیرى سود بر طبق اصول حسابدارى همگانى (GAAP ) مقرر مى شوند. این اصول در گذر زمان تغییر مى كند و در هر كشورى نیز متفاوت از دیگر كشورها است. از این رو محاسبه سود ( EPS) بسته به چگونگى دفتردارى و حسابدارى مى تواند به صورت هاى متفاوت ارائه شود. در نتیجه مقایسه سودها (EPS ها) با یكدیگر گاهى به مقایسه سیب و پرتقال مى ماند.
• تورم
در شرایطى كه اقتصاد كشور تورم بالایى را تجربه مى كند طبعاً كالاها و هزینه هاى استهلاك به دلیل بالا رفتن هزینه هاى جایگزینى كالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومى قیمت ها كم نمایى مى شود. بنابراین در زمان هاى تورمى P/E ها عموماً پایین تر مى آیند زیرا بازار سودها را كه به صورت ساختگى به بالا گرایش دارد تخریب شده مى بیند. بررسى P/E همانند تمامى نسبت ها در گذر زمان براى پى بردن به روند آن ارزشمند است. تورم این بررسى را دشوار مى كند زیرا اطلاعات گذشته در امروز از فایده مندى كمترى برخوردارند.
• تفسیرى دیگر
P/E پایین لزوماً بدین معنى نیست كه ارزش یك شركت كم نمایى شده است. بلكه به معناى آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده نزدیك با مشكل روبه رو خواهد شد. سهمى كه قیمتش پایین مى آید معمولاً دلیلى دارد.
عمده ترین دلیلش این است كه سود شركت كمتر از سود انتظارى اش خواهد بود. این مسئله P/E دنباله دار بازتابى ندارد مگر آن كه سود در عمل نیز محقق گردد.
• تنها به اتكاى P/E سهام نخرید
یكى از پر بسامدترین اشتباهاتى كه سرمایه گذاران غیر حرفه اى مرتكب مى شوند خرید سهام صرفاً به اتكاى P/E بالا یا پایین است. توجه كنید كه ارزشیابى سهام تنها با تكیه بر شاخص هاى ساده اى مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است. P/E بالا ممكن است به معنى بیش نمایى ارزش سهم باشد و هیچ تضمینى وجود ندارد كه بعداً به سرعت پایین نیاید. ضمناً توجه كنید كه حتى اگر ارزش سهمى كم نمایى شده باشد ممكن است ماه ها یا حتى سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید.
در هر صورت تجزیه و تحلیل سهام امرى بسیار پیچیده تر از دانستن چند نسبت ساده است. به عبارت دیگر هر چند كلیدى براى معماى ارزش گذارى سهام است اما تمام آن نیست. از این رو توصیه مى شود كه سرمایه گذاران براى خرید سهام با خبرگان سرمایه گذارى رایزنى نمایند. پاسارگاد نیك آماده است تا سرمایه گذاران علاقه مند را با قواعد سرمایه گذارى آشنا سازد.
• نتیجه گیرى
P/E همه چیز یا به عبارتى حرف آخر را درباره ارزش سهم نمى گوید اما براى مقایسه شركت هاى یك صنعت، كل بازار یا روند تاریخى P/E یك شركت سودآور است.
به یاد بسپارید كه :
الف - P/E یك نسبت است و از تقسیم ((P PRICE یا قیمت روز سهم به(EPS)E یا سود هر سهم به دست مى آید.
ب- سه نوع EPS به نام هاى EPS دنباله دار، آینده و میانگین وجود دارد.
ج- به لحاظ تاریخى، میانگین P/E ها در بازه ۲/۳ _ ۲/۱۳ قرار مى گیرد.
د- به لحاظ نظرى، P/E یك سهم به ما مى گوید كه سرمایه گذاران حاضرند چند ریال به ازاى هر ریال سود بپردازند.
هـ - تفسیر بهترى از P/E این است كه آن بازتاب خوشبینى بازار از آینده رشد یك شركت است.
و- P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهترى براى ارزش گذارى یك سهم است.
ز- بدون در نظر گرفتن نرخ هاى رشد صنعت، صحبت از بالا یا پایین بودن P/E یك شركت بى معناست.
ح- تغییر در اصول حسابدارى شامل وجود چندین روش مجاز براى سود (EPS ) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار مى كند.
ط- P/E ها عموماً در زمان تورم حاد پایین تر مى آیند.
ى- تفاسیر بسیارى پیرامون دلیل پایین بودن P/E یك شركت وجود دارد.
ن- تنها به اتكاى ضریب P/E اقدام به خرید و فروش سهام نكنید.
در بخش هاى بعدى این مقاله ابتدا به تشریح و تبیین P/E مى پردازیم، سپس چگونگى استفاده از این نسبت را در تجزیه و تحلیل سهام بازگو مى كنیم، و سرانجام به شرایطى مى پردازیم كه نباید از این نسبت استفاده شود.
• P/E چیست
P/E كوتاه شده نسبت price)P یا قیمت سهم) به ESP Earning Per Share) یا سود هر سهم) است. همان گونه كه از نام آن پیدا است، براى محاسبه P/E آخرین قیمت روز سهام یك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم مى شود.غالباً P/E در تاریخ هایى محاسبه مى شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا مى كنند. این P/E را كه بر مبناى آخرین EPS محاسبه مى شود بعضاً P/E دنباله دار نیز مى گویند. اما گاهى از EPS برآوردى براى محاسبه P/E استفاده مى شود، این EPS معمولاً معرف سود برآوردى سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردى یا پیشتاز گفته مى شود. |
روز بخير كاربر مهمان! 
تبادل
لینک هوشمند
